Last updated on July 2nd, 2025 at 10:50 am

महाराष्ट्र राज्यातील ग्रामीण भागातील शेतकरी आणि शेतमजूर कुटुंबांच्या मुलींच्या विवाहासाठी महाराष्ट्र शासनाने ‘Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana‘ सुरू केली आहे. या योजनेद्वारे गरीब व गरजू कुटुंबांना आर्थिक मदत मिळवून दिली जाते. या योजनेमुळे अनेक गरजू कुटुंबांना विवाहाचे मोठे खर्च न करता आनंदाने विवाह समारंभ करता येतो. या लेखात आपण या योजनेचे सर्व फायदे, पात्रता निकष आणि अर्ज प्रक्रियेबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana म्हणजे काय?

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana ही महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेली एक महत्वपूर्ण योजना आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकरी व शेतमजूर कुटुंबांच्या मुलींच्या सामूहिक विवाहाचे आयोजन करण्यात येते. विवाह समारंभाचा तद्नुषंगिक खर्च व इतर खर्च भागविण्यासाठी राज्य शासनाने या योजनेअंतर्गत आर्थिक मदत उपलब्ध करून दिली आहे. योजनेअंतर्गत प्रत्येक जोडप्याला मंगळसूत्र व इतर वस्तू खरेदी करण्यासाठी 10 हजार रुपये अनुदान देण्यात येते. तसेच, सामूहिक विवाह आयोजित करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांना प्रति जोडपे 2000 रुपये प्रोत्साहनात्मक अनुदान दिले जाते.

योजनेची रचना आणि अंमलबजावणी

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana संपूर्णपणे जिल्हा नियोजन विकास समिती (DPDC) मार्फत राबविण्यात येते. योजनेअंतर्गत दिली जाणारी लाभाची रक्कम लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात DBT (Direct Benefit Transfer) च्या सहाय्याने जमा करण्यात येते. या योजनेचा लाभ फक्त महाराष्ट्र राज्यातील मुलींनाच दिला जातो आणि फक्त पहिल्या विवाहासाठीच हा लाभ उपलब्ध असतो.

पात्रता निकष

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana चा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार मुलगी शेतकरी किंवा शेतमजूर कुटुंबातील असणे आवश्यक आहे. सदर योजनेच्या अनुदानास पात्र ठरण्यासाठी कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1 लाख रुपयांपेक्षा जास्त असता कामा नये. योजनेअंतर्गत सामूहिक विवाहाचे आयोजन करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्था नोंदणीकृत असणे आवश्यक आहे. तसेच, वधू ही महाराष्ट्र राज्यातील मूळ रहिवाशी असणे आवश्यक आहे आणि त्याबाबत ग्रामसेवक किंवा तलाठी यांचा दाखला अर्जासोबत जोडणे आवश्यक आहे.

विवाह सोहळ्याच्या दिनांकास वराचे वय 21 वर्षे व वधूचे वय 18 वर्षांपेक्षा कमी असता कामा नये. वधू-वर पुनर्विवाह करत असल्यास त्यांना या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही. परंतु, वधू विधवा किंवा घटस्फोटीत असल्यास तिच्या पुनर्विवाहासाठी या योजनेअंतर्गत अनुदान देण्यात येईल.

योजनेअंतर्गत लाभ न मिळणारे प्रवर्ग

या योजनेचा लाभ अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, विमुक्त जाती, भटक्या जमाती, विशेष मागास प्रवर्ग या प्रवर्गातील दांपत्यांना दिला जाणार नाही कारण त्यांच्या साठी सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग तसेच आदिवासी विकास विभागामार्फत स्वतंत्र योजना राबविण्यात येत आहेत.

शुभमंगल विवाह योजना फॉर्म PDF	Click Here
शासन निर्णय	Click Here
अधिकृत वेबसाईट	Click Here

विवाह आयोजनासाठी नियम

जिल्हा महिला व बालविकास अधिकारी कार्यालयाला कमी वेळात कागदपत्रांची छाननी करणे, जोडप्यांची पात्रता निश्चित करणे इत्यादि शक्य व्हावे, याकरिता एका स्वयंसेवी संस्थेस एका सोहळ्यात किमान 5 व कमाल 100 जोडप्यांचा समावेश करण्याची परवानगी राहील. तसेच, 100 जोडप्यांच्या वर समावेश असलेल्या विवाह सोहळ्यासाठी अनुदान अनुज्ञेय राहणार नाही. एका स्वयंसेवी संस्थेला वर्षात फक्त 2 वेळाच सामूहिक विवाह समारंभ आयोजित करता येतील. त्यापेक्षा जास्त विवाह सोहळे आयोजित केल्यास त्यासाठी कोणतेही शासकीय अनुदान देण्यात येणार नाही. स्वयंसेवी संस्थेला लग्नाच्या 1 महिना अगोदर महिला व बाल विकास विभागातील अधिकाऱ्यांना अर्ज व कागदपत्रे जमा करणे आवश्यक आहे. तसे न केल्यास या योजनेअंतर्गत लाभ दिला जाणार नाही. विवाह सोहळ्यात भाग घेतलेल्या जोडप्यांच्या लग्नाचे विडिओ रेकॉर्डिंग तसेच विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र सादर करणे बंधनकारक आहे.

आवश्यक कागदपत्रे

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana चा लाभ घेण्यासाठी अर्जदारांना खालील कागदपत्रांची आवश्यकता असते:

1. वधू-वराचे आधार कार्ड
2. गावाचे रहिवासी असल्यास ग्रामसेवक किंवा तलाठी यांचा रहिवासी दाखला
3. रेशन कार्ड
4. पालकाच्या बँक पासबुकची झेरॉक्स
5. लाभार्थ्याचे पालक हे शेतकरी असल्याचा पुरावा म्हणून संबंधित शेतकऱ्याच्या जमीनीचा 7/12 चा उतारा
6. मोबाईल नंबर
7. ई-मेल आयडी
8. पासपोर्ट आकाराचा फोटो
9. उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र (वधूच्या वडीलांचे किंवा आईचे)
10. जन्मतारखेचा पुरावा म्हणून जन्म नोंदणी प्रमाणपत्र किंवा शाळा सोडल्याच्या दाखल्याची प्रत.
11. लग्नाचा दाखला
12. बाल विवाह प्रतिबंधक कायदा व हुंडा प्रतिबंधक कायद्याचा भंग न केल्याबाबत वर/वधू यांनी लिहून द्यावयाचे विहीत नमूण्यात प्रतिज्ञापत्र.

अर्ज रद्द होण्याची कारणे

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana चा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा मूळ रहिवाशी नसल्यास अर्ज रद्द केला जाईल. तसेच, अर्जदार वधू शेतकरी किंवा शेतमजूर कुटुंबातील नसल्यास अर्ज रद्द होऊ शकतो. अर्जदार मुलीच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1 लाख रुपयांपेक्षा जास्त असल्यास अर्ज रद्द केला जाईल.

अर्ज करण्याची पद्धत

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana अंतर्गत अर्जदाराला आपल्या क्षेत्रातील महिला व बाल विकास विभागात जाऊन शुभमंगल सामूहिक विवाह योजनेचा अर्ज घ्यावा लागेल. अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून सोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडून अर्ज विभागातील अधिकाऱ्यांना जमा करावा लागेल. तसेच, स्वयंसेवी संस्थेने आयोजित केलेल्या सामूहिक विवाह सोहळ्याच्या किमान 1 महिना अगोदर जिल्हा महिला बाल विकास अधिकारी यांच्या कार्यालयास अर्जासह सर्व एकत्रित दाखले सादर करावेत. विवाह सोहळ्यात भाग घेतलेल्या जोडप्याची व्हिडिओ रेकॉर्डींग आणि विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र स्वयंसेवी संस्थेने सादर करणे आवश्यक आहे.

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana चे फायदे

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana ही महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेली एक महत्वपूर्ण योजना आहे. योजनेअंतर्गत शेतकरी व शेतमजूर कुटुंबांच्या मुलींच्या विवाहाचे आयोजन करून त्यांना आर्थिक मदत मिळवून दिली जाते. या योजनेच्या माध्यमातून गरीब व गरजू कुटुंबांना विवाहाचे मोठे खर्च न करता आनंदाने विवाह समारंभ करता येतो. योजनेअंतर्गत दिली जाणारी आर्थिक मदत DBT च्या सहाय्याने थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. त्यामुळे लाभार्थ्यांना आर्थिक अडचणी न येता विवाह समारंभ करणे शक्य होते.

Mukhyamantri Samuhik Vivah Yojana ही एक महत्वपूर्ण योजना आहे जी गरीब व गरजू कुटुंबांच्या मुलींच्या विवाहाचे आयोजन करण्यात मदत करते. या योजनेमुळे अनेक गरीब व गरजू कुटुंबांना आर्थिक मदत मिळवून दिली जाते व विवाहाचे खर्च न करता आनंदाने विवाह समारंभ करता येतो. या योजनेची सविस्तर माहिती व लाभ घेण्याच्या प्रक्रियेबद्दल या लेखात दिली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून गरीब व गरजू कुटुंबांना विवाहाचे खर्च न करता आनंदाने विवाह समारंभ करता येतो. Yojaneची पात्रता निकष, आवश्यक कागदपत्रे व अर्ज प्रक्रियेबद्दल सविस्तर माहिती दिली आहे. त्यामुळे गरीब व गरजू कुटुंबांना या Yojaneचा लाभ

• HSC Exam Maharashtra 2026 अर्ज प्रक्रिया सुरू – विद्यार्थ्यांनी या महत्त्वाच्या सूचना नक्की वाचा!
• GMC Nanded Recruitment 2025 द्वारे 14 पदांची भरती – पगार 1 लाख रुपये पर्यंत!
• SCI Mumbai Recruitment 2025 मार्फत 75 जागांसाठी मोठी भरती जाहीर
• Nagpur Mahavitaran Recruitment 2025: नागपूर महावितरण – 228 जागांसाठी अर्ज सुरु
• Gadchiroli Police Bharti 2025: गडचिरोली पोलीस भरतीत नवी संधी – अर्ज कसा कराल जाणून घ्या!